- Μουσείο, Αρχαιολογικό Λαυρίου
- Η σημερινή έκθεση των ευρημάτων της Λαυρεωτικής που στεγάζεται στο μουσείο εγκαινιάστηκε στο ανακαινισμένο κτίριο (οδός Α. Κορδέλλα) του 1970 τον Oκτώβριο του 1999. Στον προθάλαμο, στο μεγάλο αίθριο και στις δύο αίθουσες αυτού του μικρού μουσείου φιλοξενούνται δείγματα από την τέχνη, την εργασία και την καθημερινή ζωή των κατοίκων της περιοχής, που χρονολογούνται από τη Νεότερη Νεολιθική εποχή (5000 π.Χ.) μέχρι και την παλαιοχριστιανική περίοδο (500 μ.Χ.).
Αν και πολλά από τα ευρήματα της αρχαιολογικής έρευνας της περιοχής του Σουνίου και του Λαυρίου βρίσκονται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας, όπως ο αποκαλούμενος Αυτοστεφανούμενος της κλασικής εποχής και οι δύο υπερμεγέθεις αρχαϊκοί κούροι από το Σούνιο, το Μουσείο Λαυρίου διαθέτει μερικά πολύ αξιόλογα εκθέματα.
Αριστερά της εισόδου υπάρχουν κιονόκρανα από τη στοά της αγοράς στο Λιμάνι Πασά, μία προθήκη με εργαλεία των μεταλλωρύχων της αρχαίας εποχής και πάνω από αυτήν ένας επεξηγηματικός πίνακας των σταδίων της εξόρυξης και επεξεργασίας του ορυκτού πλούτου. Στην ίδια αίθουσα έχει αναρτηθεί ένας αρχαιολογικός χάρτης της περιοχής, όπου έχουν σημειωθεί προτεινόμενες πεζοπορικές διαδρομές αρχαιολογικού ενδιαφέροντος.
Πίσω από ένα όμορφο δείγμα ερμαϊκής στήλης, που συνήθως τοποθετούνταν στα σταυροδρόμια και στις εισόδους των αγορών, απλώνεται το μεγάλο αίθριο, στο δάπεδο του οποίου έχει μεταφερθεί τμήμα του ψηφιδωτού δαπέδου από την παλαιοχριστιανική βασιλική του Λαυρίου.
Πίσω από το ψηφιδωτό εκτίθενται για πρώτη φορά από την ανασκαφή τους οι ανάγλυφες πλάκες της ζωφόρου του ναού του Ποσειδώνα στο Σούνιο του 5ου αι. π.Χ. Παρ’ όλη τη φθορά τους, διακρίνεται ένα μέρος των παραστάσεων από τις Γιγαντομαχίες, τις Κενταυρομαχίες και τους άθλους του Θησέα που απεικόνιζαν.
Στο χώρο γύρω από το αίθριο εκτίθεται μία σειρά από τμήματα αναθηματικών και επιτύμβιων αναγλύφων από μάρμαρο των λατομείων της περιοχής της Αγριλέζας, από το οποίο είχε χτιστεί ο ναός του Ποσειδώνα, και τμήματα επιτύμβιων ναΐσκων του 4ου αι. π.Χ. Από τα εκθέματα του αιθρίου ξεχωρίζει αυτό με την παράσταση ενός άθλου του Ηρακλή.
Στην αίθουσα αριστερά του αιθρίου υπάρχει μια εξαιρετική προθήκη με εργαλεία, κοσμήματα, ειδώλια και οστά ζώων της Νεολιθικής εποχής από το Σπήλαιο του Κίτσου, και τρεις άλλες προθήκες στις οποίες εκτίθενται υστερογεωμετρικά αγγεία του 8ου και 7ου αι. π.Χ. από την Αττική και την Κόρινθο που βρέθηκαν στο νεκροταφείο του Σουνίου, αγγεία των κλασικών χρόνων, αγγεία που προέρχονται από τους πρωτοελλαδικούς οικισμούς στο Λιμάνι Πασά, καθώς και αγγεία από το νεκροταφείο του οικισμού στο λόφο Βελατούρι, κοντά στο θέατρο του Θορικού, το οποίο μπορείτε να επισκεφθείτε. Μεταξύ των ευρημάτων υπάρχει και ένα πήλινο κάλυμμα κυψέλης με πέντε τρύπες του 4ου αι. π.Χ., με χαραγμένο το όνομα προφανώς του ιδιοκτήτη της Φιλοκράτους.
Γενική άποψη του αίθριου του Αρχαιολογικού Μουσείου Λαυρίου με το ψηφιδωτό? στο βάθος διακρίνονται οι ανάγλυφες πλάκες από τη ζωφόρο του ναού του Ποσειδώνα.
Μερική άποψη του αιθρίου και της αίθουσας με τις προθήκες του Αρχαιολογικού Μουσείου Λαυρίου.
Προθήκη με γεωμετρικά αγγεία από τα νεκροταφεία Θορικού, στο Αρχαιολογικό Μουσείο Λαυρίου.
Dictionary of Greek. 2013.